Hoogbegaafdheid en de Cito toets

10 januari 2020

Aanstaande maandag beginnen op veel scholen de Cito toetsen weer, voor veel kinderen een periode met toch meer spanning dan normaal. Maar ook ouders en leerkrachten vinden deze periode vaak spannend. Gaat een kind presteren naar vermogen of niet?

Adriaan de Groot was de bedenker van Cito. In 1966 verscheen zijn pamflet ‘Vijven en zessen’ waarin hij het onderwijs als een onderdrukkend systeem beschrijft waar leerlingen op basis van een twijfelachtige manier van vaststellen van cijfers worden geselecteerd. Hij pleite voor een onafhankelijke en democratische manier om leerlingen voor deze selectie te behoeden. In de kelder van zijn huis begon De Groot een eigen bedrijf voor onderwijstoetsen. In 1968 werd Cito opgericht. Vooral kinderen uit armere milieus zouden baat hebben bij de Citotoets: leerkrachten schatte ze vaak te laag in. De Groot pleitte ervoor dat leerkrachten juist het hele kind zien.

Dat de Citotoets tegenwoordig behalve als toelating gebruikt wordt op het voortgezet onderwijs en ook gebruikt wordt om de prestaties van scholen te vergelijken, is helemaal niet waar hij voor bedoeld was. Een grote misvatting die maakte dat De Groot aan het eind van zijn leven, teleurgesteld, twijfelde aan het nut van zijn eigen toets. (bron: Vrij Nederland)

Helaas wordt er mijn inziens enorm veel waarde gehecht aan de resultaten van Cito; kinderen, ouders en leerkrachten ervaren hierdoor stress. Ik heb zelfs meegemaakt dat ouders via de mail een bericht van de leerkracht kregen dat de kinderen op tijd naar bed moesten om dat de Citotoetsen weer werden afgenomen. Leggen kinderen de lat dan hoog voor zichzelf of doet de omgeving dit?

Ook ik pleit ervoor dat we het hele kind blijven zien en niet alleen de toets-scores. Interessant dus om te bekijken waarom veel hoogbegaafde kinderen niet altijd naar vermogen scoren op Citotoetsen. Wat kan hiervan de reden al dan niet zijn? Hieronder een paar voorbeelden van oorzaken die tot meer fouten in toetsen kunnen leiden.

  • Veel hoogbegaafde kinderen kunnen veel meer informatie in een tekst zien, dan dat er daadwerkelijk staat. De leerling legt verbanden met reeds opgeslagen informatie over het onderwerp en komt hierdoor tot een heel ander antwoord dat nergens in de tekst terug te vinden is.
  • In de Citotoets kom je bij begrijpend lezen meerkeuzevragen tegen, het perfecte antwoord lijkt er niet tussen te staan dus vaak is het gokken tussen twee antwoorden.
  • De vorm van de Cito vragen; ze begrijpen de vraagstelling van Cito niet, ze zoeken vaak te veel achter een vraag.
  • Door hun sensitiviteit merken ze, voelen ze de spanning en druk die op het toetsen ligt en dat kan zorgen voor te veel aan stress waardoor ze niet tot presteren komen.
  • Niet weten waarvoor je werkt: ze hebben behoefte aan het waarom en de betekenis van de dingen die ze doen. Wanneer ze dit niet weten gaat de motor niet aan. Dan kan het zijn dat je een slechte werkhouding ziet, onnauwkeurig werken, zomaar iets invullen.
  • Hoogbegaafde kinderen kunnen veel gedachten produceren, helaas zijn dit niet altijd positieve gedachten, maar vaak ook negatieve gedachten. Deze negatieve gedachten kunnen soms zo op de voorgrond staan dat ze niet meer kunnen laten zien wat ze kunnen. Ze hebben soms zo’n laag zelfbeeld dat ze zich eerder dom dan slim voelen.
  • Te snel en onnauwkeurig werken, denken te weten wat men van jou wil weten zonder eerst de vraag goed te lezen.
  • Hiaten die eerder onvoldoende zichtbaar waren.

Wanneer we alleen zouden kijken naar de resultaten dan zouden we veel leerlingen te kort doen. Want beheersen ze de stof niet of liggen er toetsproblemen aan ten grondslag?

Belangrijk om hier heel goed naar te kijken!

Mijn advies aan leerkrachten zou zijn om samen met de leerling de toets eens door te nemen en laat hem/haar je even meenemen in zijn/haar gedachten gang. Hierdoor krijg je zicht of het een kennisprobleem is of juist een toetsprobleem.

De Groot pleitte ervoor dat leerkrachten het hele kind zouden zien, met dat in gedachte ontwikkelde hij de Citotoets. Het bredere perspectief! Wat zou het mooi zijn als dit jaren na zijn dood écht realiteit zou worden ...

Delen...

Deze website gebruikt cookies. Door gebruik te maken van deze website, geef je aan akkoord te zijn met het gebruik van cookies.   Privacystatement  >

Akkoord